PINOKIO

PINOKIO, NA  ZAWSZE PINOKIO…

„Pinokio”- znam go od dziecka!

Jest on dla mnie marionetką – urwisem.

Wiecznie młodą postacią a r c y m o r a l i t e t u.

Chłopcem – Odyseuszem, którego wróżka – Atena

niby anioł stróż chroni i strzeże na ziemi, na morzu,

w głębinach oceanu. Chłopięcy mit, osadzony w

kulturze śródziemnomorskiej.

Adam Kilian, scenograf.

„Pinokio” Walt Disney, Warszawa 1994, (okładka.).

Współczesną wersję klasycznej opowieści Carla Collodiego (to pseudonim, naprawdę pisarz nazywał się Lorenzini; żył w latach 1826-1890 we Włoszech) napisała specjalnie dla teatru Marta Guśniowska – zabawne dialogi, ironia i pogodny humor – taki jest jej Pinokio. W Opolskim Teatrze Lalki i Aktora sztukę o leniwym Pajacu, osłach,  podstępnym Lisie i obłudnym Kocie, Wróżce i wielu innych postaciach – i o ich pouczających przygodach reżyseruje Ewa Piotrowska. Muzykę do przedstawienia skomponował Antanas Jasenka. Scenografia, projekty lalek i kostiumów to dzieło artystki z Litwy, znanej w naszym teatrze z realizacji Amelki… Tankreda Dorsta – Giedré Brazyté.

Szczególnie we Włoszech doczekała się licznych interpretacji, które ukazują jej głębie i wieloznaczności. Ostatnio, na przykład, (także w Polsce), ukazała się książka Biffi Giacomo „Pajacyk Pinokio i jego Pan” w której jej autor, arcybiskup Bolonii przedstawił swe wieloletnie przemyślenia dotyczące możliwych, choć ukrytych, treści utworu Collodiego, – i wyeksponował w swych rozważaniach duchowe walory Pinokia!

Reżyserka przedstawienia, Ewa Piotrowska w rozmowie ze mną ujawniła swoje rozumienie tego „arcymoralitetu”, jak nazwał Pinokia Adam Kilian. Przede wszystkim zainteresowała ją w powieści Collodiego (na marginesie zauważyć wypada liczne, dawniejsze i współczesne adaptacje, przeróbki i inspiracje  Pinokia dla teatru, szczególnie lalkowego – Marta Guśniowska (!), filmu (Walt Disney) i literatury (Aleksy Tołstoj), sfera odniesień psychologicznych i pedagogicznych: z jednej strony inicjacja, wejście w życie młodego, nieukształtowanego człowieka, z drugiej – poważny temat odpowiedzialności i dojrzewania do bycia rodzicem. Tematy poważne – ale na szczęście kształt ich obecności na scenie nader interesujący. Wystarczy skupić się na  wizji scenograficznej. W interpretacji  plastycznej Giedré Brazyté stosuje nowoczesne formy i rozwiązania. Scenografka formą plastyczną spektaklu buduje nastrój magiczny, odrealniony. Tajemniczy mebel, stara szafa, kryje w sobie niejedną tajemnicę, o czym wie ona i wiedzą wszystkie dzieci… Oryginalne konstrukcje lalek, wyraziste maski i kostiumy, zderzenie tego, co małe, z tym, co duże, gra proporcji, kontrasty – „zanurzone” w momentami pastelowych tonach nastrojowej muzyki –  wszystko to tworzy niezwykły świat, który zaistnieć może przede wszystkim w teatrze lalek – a on zaiste jest światem, gdzie rządy sprawuje nos Pinokia…

Zbigniew Bitka